گفت وگو با دختر 8 ساله مشهدی که در آسیا طلایی شد

همتیان: روزانه 400 مسئله شطرنجی حل می کردم

بهاره موفقی/ متولد 27 مهر 93 است. خیلی اتفاقی و با حمایت های پدر و مادرش با شطرنج آشنا شد. به مرور توانست قابلیت و استعدادهای خودش را در شطرنج ظهور و بروز دهد تا حدی که حالا از او به عنوان یک مدال آور آسیایی نام می برند. "سلما همتیان" دختر هشت ساله مشهدی که قبلا در خانه اش حتی یک صفحه شطرنج هم نبوده ، چند روز قبل با توانمندی های فوق العاده اش در مسابقات آسیایی اندونزی روی سکو رفت و اولین طلای مسابقات برون مرزی خود را کسب کرد. افتخار آفرینی این دختر شطرنج باز در مسابقات بین المللی آن هم با حجاب کامل بازتاب های زیادی در رسانه ها داشت  تا حدی که وزیر ورزش هم دیداری جداگانه با او برگزار کرد. حالا "سلما" که در ابتدای کار حرفه ای خود قرار دارد، رویاهای زیادی در شطرنج دارد که خیلی مصمم است در رقابت های جهانی پرچم کشورش را به اهتزار درآورد. به این بهانه گپ و گفتی با این دختر هشت ساله و مادرش داشتیم که در ادامه  تقدیم می شود.

نوجوان موفق

برای مدال آسیایی یک سال تلاش کردم      

گفت وگو با نوجوان کرجی رکورددار پرتاب چکش ایران که چند روز پیش نقره آسیا را به دست آورد

الهه توانا|  روزنامه نگار

چندروز پیش مسابقات دوومیدانی نوجوانان آسیا در کویت با درخشش رفقای ما به پایان رسید؛ 13 مدال در شاخه‌های مختلف، نتیجه کار بروبچه‌های تیم ملی بود، ازجمله نقره ارزشمند در رشته پرتاب چکش که به‌ «ملیکا نوروزی» رسید. ملیکای 17ساله، رکورددار پرتاب چکش ایران که تمام یک‌سال گذشته را برای رسیدن به این موفقیت سپری کرده‌‌است، درباره رشته ورزشی خاصش و چند و چون موفقیت در ورزش حرفه‌ای می‌گوید.
   چطور با پرتاب چکش آشنا شدی؟
تکواندو، والیبال، شنا، بسکتبال و ...؛ مدتی همه رشته‌‎ها را امتحان می‌کردم و به هیچ‌کدام‌شان علاقه نداشتم تا این‌که یک نفر بهم گفت باید استعدادت را بشناسی تا وقتت تلف نشود. این شد که رفتم پیش دکتری که در استعدادیابی تخصص داشت. بعد از گرفتن یک‌سری تست ورزشی و روان‌شناسی، چند رشته بهم پیشنهاد کرد ازجمله دوومیدانی. بخش میدانی این رشته مربوط به پرتاب‌هاست؛ پرتاب وزنه، چکش و نیزه. در همه‌شان تست دادم و درنهایت پرتاب چکش را انتخاب کردم، رشته‌ای که تا آن موقع حتی اسمش را هم نشنیده ‌بودم.
   چطور در رشته‌ای که اسمش را هم نشنیده‌بودی، به مدال آسیا رسیدی؟
خیلی زود به پرتاب چکش علاقه‌‎مند شدم، آن‌قدر که حالا موقع بدحالی و ناراحتی تنها چیزی که آرامم می‌کند، پرتاب است. خب رسیدن به مدال آسیا کار راحتی نبود. برای این مسابقات، یک‌سال تمرین کردم. ما در پرتاب چکش چهار یا شاید پنج تا مربی در کل کشور داریم. کرج هم از آن شهرهایی است که مربی ندارد و من 10روز قبل از مسابقه توانستم با مربی‌ام که ارومیه زندگی می‌کند، تمرین کنم. پیش از این 10روز، تنهایی پرتاب می‌کردم و کسی نبود که اشتباهاتم را اصلاح کند. برای همین از خودم فیلم می‌گرفتم تا اشکالاتم را بفهمم. من این سختی‌ها را تحمل کردم چون دو هدف مهم در زندگی‌ام دارم؛ اول این‌که می‌خواهم اولین‌نفری باشم که در رشته‌ خودم به المپیک راه پیدا می‌کند. دوم این‌که دوست دارم در آینده مربی پرتاب چکش شوم تا در شهر خودم بچه‌ها مربی داشته‌باشند.
   خب راستش من هم تازه مدتی‌ است که پرتاب چکش را شناخته‌ام. از دیگران درباره ورزش خاصت، بازخوردهای عجیب نمی‌گیری؟
 خیلی‌ها نمی‌دانند پرتاب چکش چیست و اسمش را که می‌شنوند، ذهن‌شان می‌رود سمت همان چکش آشنا. من برای‌شان توضیح می‌دهم که چکشِ ما درواقع یک گوی است با سیم و دسته و ربطی به تصویر ذهنی آن‌ها ندارد. اصولا وقتی درباره دوومیدانی حرف می‌زنی، بیشتر مردم فکر می‌کنند این رشته در دویدن خلاصه می‌شود و نمی‌دانند شاخه‌های مختلفی دارد. به‌نظرم ناشناخته بودن این رشته در ایران، طبیعی است. نه مسابقاتش را زیاد در تلویزیون نشان می‌‎دهند، نه همان‌طور که گفتم مربی کافی دارد. یعنی حتی کسانی که این رشته را  می شناسند هم امکان انتخاب کردنش را ندارند. خیلی‌ها به من می‌گویند رشته‌ات را عوض کن و برو سراغ ورزشی که مربی داشته‌باشد.
   زندگی یک ورزشکار حرفه‌ای نوجوان چطور است؟
ورزش تبدیل می‌شود به همه زندگی آدم، من برای هیچ کار دیگری وقت ندارم. خیلی جاها نمی‌توانم بروم چون باید تمرین کنم. خیلی آدم‌ها را از زندگی‌ام حذف کردم چون مانع پیشرفتم بودند. خیلی وقت‌ها باید مدت طولانی دور از خانواده‌ام باشم. باید همیشه مراقب وزنم باشم که پایین نیاید چون روی توانایی‌ام برای پرتاب کردن تأثیر می‌گذارد. همچنین باید به‌طور مرتب خودم را برای مسابقه آماده کنم. مثلا الان مسابقات جوانان آسیا را درپیش دارم که دست‌کم سه ماه تمرین لازم دارد و باید بروم ارومیه.
   برای کسانی که از پرتاب چکش خوش‌شان آمده، چه پیشنهادی داری؟
اشتباه من را مرتکب نشوند. من کارم را با مربی پرتاب نیزه شروع کردم چون فکر می‌کردم رشته‌های پرتابی با هم فرقی ندارند ولی هرکدام‌شان یک تخصص جدا هستند و تکنیک‌های‌ کاملا مخالف هم دارند. در پرتاب چکش، به قدرت و سرعت بالا نیاز است. قدرت را به‌ کمک مربی و با بدن‌سازی می‌شود بالا برد ولی سرعت، عاملی است که باید در شما وجود داشته‌ باشد تا بتوانید در این رشته موفق شوید.


 

 تصور کنید یک عصر پاییزی در تراس خانه‌تان نشسته‌اید و در حال خوردن چای هستید که ناگهان در انگشت‌تان احساس یک لرزش کوچک می‌کنید. در این حالت و بدون این که شما اراده کنید، انگشت‌تان تکان می‌خورد. شاید تصور این که مغز شما فرمانی را صادر نکرده و عضله شما بدون هیچ فرمانی شروع به حرکت کند، کمی ترسناک و شبیه فیلم‌های آخرالزمانی به‌نظر برسد اما باید بگویم این اتفاق نه تنها عجیب و ترسناک نیست بلکه یک اتفاق رایج از منظر علم‌پزشکی است. ریشه این ماجرا به عصب‌های دست‌تان برمی‌گردد. سال‌هاست که پزشکان، تحقیقات و پژوهش‌های زیادی روی ارتباط اعصاب‌ و  عضلات در بدن انسان انجام داده‌اند تا بتوانند سازوکار عملکردی آن‌ها را کشف کنند و از آن برای ارتقا و پیشرفت این علم بهره ببرند. حالا این موضوع که انقلابی را در علم پزشکی رقم زده است، بسیار رایج شده و پزشکان از تحریک عصب-عضله استفاده‌های زیادی می‌کنند. در پرونده امروز زندگی‌سلام از نکات کمتر شنیده شده درباره عصب و ‌عضله، روش‌های اندازه‌گیری فعالیت الکتریکی عضلات و اعصاب، استفاده‌های کاربردی از تحریک عصب‌-عضله در پزشکی و ... خواهیم گفت.

تعریف عصب به‌زبان ساده
عصب‌ها، رشته‌های الکترونیکی هستند که با استفاده از امواج الکتریکی، انواع پیام‌ها را از مغز به اندام‌ها و برعکس می‌رسانند. عصب‌های بدن مانند سیم‌های نازک برق از مغز و نخاع نشئت می‌گیرند و به دیگر نقاط بدن می‌روند. به زبان ساده‌تر، عصب‌ها حس را از اندام‌ها به مغز و دستور حرکت را از مغز به اندام‌ها و عضلات منتقل می‌کنند در نتیجه یک عضله کار خواهد کرد.

نوار عصب و عضله و تست اعصاب حرکتی
الکترومیوگرافی (EMG) یا همان نوارعصب‌وعضله، روشی رایج برای اندازه‌گیری فعالیت الکتریکی عضلات و اعصاب است. نوار عصب‌و‌عضله، سیگنال‌‌های الکتریکی ایجاد شده توسط عضلات هنگام استراحت و انقباض را ضبط می‌کند. تست نوار عصب‌و‌‌عضله به زبان ساده، به بررسی نحوه فعالیت عصب‌و‌عضله و میزان هماهنگی این دو در کنار یکدیگر‌ می‌‌پردازد. نوار عصب‌و‌عضله‌ می‌‌تواند مشکلات مربوط به عضله، عصب یا هر دو را تشخیص دهد. در این روش یک سیگنال الکتریکی با جریان بسیار کم به عضله وارد می‌شود و پاسخ عضله را به این جریان می‌سنجند و بررسی می‌کنند که آیا عضله مشخص شده در برابر این جریان حرکت می‌کند یا نه؟
نوار عصب وعضله با چه هدفی انجام می‌شود؟
در صورت داشتن علایمی‌ که ممکن است نشان‌دهنده اختلال عصبی یا عضلانی باشد، پزشک نوار عصب را تجویز می‌کند. چنین علایمی ممکن است شامل این موارد باشد: مور مور شدن، بی حسی، ضعف عضلانی، درد یا گرفتگی عضلات و احساس درد در اندام.
 نتایجی هم که از نوار عصب و عضله مشاهده می‌شود، به تشخیص یا رد برخی از بیماری‌های احتمالی همچون این موارد کمک می‌کند: اختلالات عضلانی مانند دیستروفی عضلانی یا پلی میوزیت، بیماری‌هایی که بر ارتباط بین عصب و عضله تاثیر می‌گذارند مانند میاستنی گراویس، اختلالات اعصاب خارج از نخاع(اعصاب محیطی) مانند سندروم تونل کارپال یا نوروپاتی محیطی، اختلالاتی که بر نورون‌های حرکتی مغز یا نخاع تاثیر می‌گذارد مانند اسکلروز جانبی، آمیوتروفیک یا فلج اطفال، اختلالاتی که بر ریشه عصبی تاثیر می‌گذارد مانند فتق دیسک در ستون فقرات.
پاسخی به چند سوال رایج درباره نوار عصب‌و‌عضله
1- آیا نوار عصب و عضله قادر به بررسی تمام عصب‌های بدن است؟
خیر. نوارعصب‌وعضله یا الکترومیوگرافی، نمی‌تواند تمام عصب‌های بدن را بررسی کند. تعدادی از عصب‌های بدن به دلیل این که نازک و عمقی هستند بررسی آن‌ها از نظر تکنیکی، دشوار است و پاسخ‌های به دست آمده خیلی قابل اعتماد نیستند به ویژه در افراد مسن.
2- آیا انجام نوار عصب‌وعضله برای بیمار دردناک است؟
برای انجام نوار عصب از جریان الکتریکی با شدت کم و برای نوار عضله از سوزن‌های یک بار مصرف نازک استفاده می‌شود که هر دوی این موارد با اندک ناراحتی همراه است. از آن جا که درک درد، یک احساس شخصی است، ناراحتی ناشی از تست عصب‌وعضله از فردی به فرد دیگر متفاوت است ولی بیشتر بیماران، درد ناشی از تست عصب‌وعضله را ملایم و قابل تحمل اعلام می‌کنند.
3- آیا نوار عصب‌وعضله با اسامی دیگری هم شناخته می‌شود؟
بله. به جای نوار عصب‌وعضله، گاهی از عناوینی همچون الکترومیوگرافی، نوار عصب، ای‌ام‌جی و ان‌سی‌وی، نوار دست، نوار پا و ... استفاده می‌شود.
4- نوار عصب‌و‌عضله، تاثیر مشکلات روانی را هم نشان می‌دهد؟
نوار عصب و عضله فعالیت عصب‌های بدن را که از مغز و نخاع نشئت می‌گیرند و به دیگر نقاط بدن می‌روند،بررسی می‌کند. بعضی از بیماران گمان می‌کنند که نوار عصب، اثر مشکلات روحی و عصبی را بر مشکل جسمی آن‌ها نشان‌ می‌دهد که این طور نیست.

از فیزیوتراپی تا فراموشی درد و تناسب‌اندام
مروری بر استفاده‌های کاربردی از تحریک عصب‌و‌عضله در پزشکی که پیشرفت‌های چشمگیری رادر این علم رقم زده است
مهندسی پزشکی برای سهولت کار پزشکان و ترکیب فناوری و پزشکی همیشه سعی داشته به علم پزشکی خدمت کند. در سال‌های اخیر پیشرفت در تشخیص و درمان را مدیون فناوری هستیم. در همین راستا مهندسان پزشک از قابلیت تحریک عصب‌وعضله برای ارتقای اهداف درمانی و تشخیصی بهره بردند و به نجات جان بیماران کمک شایانی کردند. در ادامه به چند استفاده کاربردی تحریک عصب‌و‌عضله در علم پزشکی اشاره خواهد شد.

فیزیوتراپی با کاربردهای فراوان
تحریک الکتریکی شیوه درمانی رایجی است که در فیزیوتراپی انجام‌ می‌شود. انواع مختلفی از تحریک الکتریکی وجود دارد و هر کدام برای هدفی خاص استفاده‌ می‌شوند. در ادامه به چند مورد از تحریک‌های الکتریکی اشاره خواهد شد.
           درد را فراموش کن
TENS (شبیه‌ساز سیگنال عصبی) شکلی از تحریک الکتریکی است که فیزیوتراپیست آن را به کار می گیرد تا به کنترل درد در بیمار کمک کند. برق، باعث تحریک پایانه‌های عصبی موجود در پوست می شود که درد را با سیگنال به مغز انتقال می‌دهند. این سیگنال‌ها‌ می‌توانند قطع شوند تا به فرد در کاهش درد کمک کنند.
درمان فلجی
تحریک الکتریکی عصبی-عضلانی (NMES )  بیشتر برای آموزش دوباره عضلات به منظور انقباض درست استفاده‌ می‌‌شود. برای انجام تحریک الکتریکی عصبی-عضلانی، فیزیوتراپیست الکترودهایی را روی نقاطی خاص در ماهیچه قرار می‌دهد که درست منقبض نمی‌شوند. سپس پالس‌های الکتریکی فرستاده و عضلات منقبض‌ می‌شوند. با استفاده از این روش و در حالی که جریان الکتریکی عضله را تحریک می‌کند به مرور بهبود در آن دیده خواهد شد. گاهی سوئیچ کوچکی به دستگاه اضافه‌ می‌شود که به سرعت آن را خاموش و روشن می‌کند و در طول فعالیت‌هایی مثل قدم‌زدن استفاده می‌شود. این دستگاه‌ها که باعث پیشرفت علم پزشکی در حوزه حرکتی شدند، به بازیابی حرکت بعد از سکته یا آتروفی عضلانی و فلج عضلانی کمک‌ می‌کنند.
درمان بی‌اختیاری ادرار
اگر مشکل بی‌اختیاری ادرار دارید، با تحریک الکتریکی و به دو روش می‌توان به دفع ادرار کمک کرد.
روش اول |  تحریک جلدی عصب تیبیال (PTNS)
تحریک عصب تیبیال یک درمان غیرجراحی است. پزشک سوزن باریکی را زیر پوست مچ پا، نزدیک عصب تیبیال فرو می‌کند. تحریک کننده‌ای که خارج از بدن قرار دارد، تکانه‌های الکتریکی را از راه این سوزن به عصب تیبیال و عصب‌های دیگر ستون فقرات منتقل می‌کند که مثانه را کنترل می‌کنند.
روش دوم  | تحریک الکتریکی عصب از راه پوست (TENS)
این روش عضلات کنترل کننده ادرار را تقویت می‌کند. پزشک سیم‌های باریکی را داخل واژن زنان یا داخل مقعد مردان قرار می‌دهد. بیمار پالس‌های جریان برق را دریافت می‌کند که عضلات مثانه را تحریک و آن‌ها را قوی‌تر می‌کند.
استفاده با کاربرد دارویی
یون درمانی شکلی از تحریک الکتریکی است که برای درمان استفاده می‌شود. با این روش، جریان برق دارو را از داخل پوست به سمت بافت‌های آسیب دیده‌ می‌فرستد. یون درمانی برای استفاده داروهای ضد التهابی مثل دگزامتازون استفاده می‌شود و برای کاهش اسپاسم‌های عضلانی و شکست کلسیمِ ته‌نشین شده در عضلات یا تاندون‌ها به کار‌ می‌رود.
بهبود زخم
از تحریک عصب عضله می‌توان برای بهبود زخم کمک گرفت. در این روش، جریان برق سبب بهبود جریان خون در اطراف نقطه زخم می شود و آن را به‌سرعت بهبود می‌بخشد. بنابراین یکی از کاربردهای دیگر تحریک عصب‌و‌عضله، بهبود زخم است.

تناسب اندام با ورزش EMS
همیشه کاهش وزن و ورزش کردن برای بیشتر افراد سخت بوده‌است بنابراین علم مهندسی پزشکی از طریق تحریک عصب عضله به کمک ورزش آمده و از طریق یک روش ترکیبی، سعی کرده اثرگذاری ورزش را بیشتر و به فرد کمک کند در هنگام انجام فعالیت بدنی، تاثیر بیشتری روی عضلاتش بگذارد. ای ام اس EMS مخفف تحریک الکتریکی عضله( Electrical Muscle Stimulation)  یا Electromyostimulation است. ای‌ام‌اس برای اولین بار در قرن ۱۸ ابداع شد و پس از آن کاربرد اصلی آن در فیزیوتراپی و بازتوانی مشکلات اسکلتی-عضلانی بوده است اما در سال‌های اخیر این دستگاه وارد محدوده تناسب اندام شده است. این دستگاه پالس‌های الکتریکی تولید می‌کند و از طریق  الکترودهای موجود این جریان‌ها را به عضلات می رساند و عضلات را با شدت بیشتری تحریک می‌کند و از این طریق باعث می‌شود عضلات شما در هنگام انجام یک حرکت ساده ورزشی بیشتر درگیر شود؛ به این طریق که مثلا اگر شما 20 دقیقه ورزش کنید به اندازه دو ساعت در حالت طبیعی عضله خواهید ساخت. شاید بپرسید که آیا استفاده از این دستگاه و عبور جریان الکتریکی از بدن مضر نیست؟ باید گفت تا کنون هیچ تحقیق معتبری اثر منفی این ورزش را نشان نداده است.

پایش عصب‌و‌عضله بعد از جراحی‌های سنگین
مانیتورینگ TOF یا پایش عصب عضله تکنیکی است برای زمانی که در حین بیهوشی از داروهای مسدود کننده عصب-عضله در یک جراحی سنگین استفاده شده باشد. این تکنیک پس از اتمام بیهوشی برای تشخیص میزان کارایی عضلات بیمار با تحریک عصبی در اعصاب بیمار استفاده می‌شود و امکان ارزیابی دقیق نیاز به شل کننده را هنگام عمل فراهم می آورد و پاسخ عضله مد‌نظر را ثبت‌ می‌کند. متخصص بیهوشی با استفاده از این وسیله می‌تواند از خطرات فلج عضلانی باقی مانده بعد از بیهوشی پیشگیری کند. این مانیتورینگ به‌طور معمول مورد استفاده نیست اما بهتر است به طور منظم در عمل‌های مرتبط انجام شود، پایش و نظارت مستقیم عصب-عضله به ویژه زمانی که بیهوشی عمیق و طولانی باشد می‌تواند از عوارض داروهای شل‌کننده عضله جلوگیری کند و با استفاده از آن، پزشکان فلج عضلانی باقی مانده بعد از بیهوشی را قبل از این که باعث استرس و ناراحتی در بیمار شود درمان کنند. همچنین این مانیتورینگ می‌تواند روشی موثر در تعیین دوز و زمان تزریق داروها هنگام جراحی باشد.

بهبود عوارض ضایعات‌نخاعی
استفاده از سیگنال‌های الکتریکی به‌طور طبیعی در بدن انسان وجود دارد. عضلات از طریق پالس‌های الکتریکی منقبض‌ می‌شوند. در ضایعه نخاعی گاهی انتقال این سیگنال‌های طبیعی مختل‌ می‌شود بنابراین پزشکان سعی می‌کنند با استفاده از تحریک الکتریکی به طور مصنوعی عملکرد مدنظر رابهبود ببخشند. سالانه به‌طور متوسط 40 نفر در هر یک میلیون نفر، دچار ضایعات نخاعی می‌شوند. شایع‌ترین عوامل ایجاد ضایعات نخاعی شامل تصادفات 44 درصد، اعمال خشونت 24 درصد، سقوط از بلندی 22 درصد، ورزش 8 درصد و ...‌ است. میزان از دست دادن قدرت حرکت یا همان فلج شدن، بستگی به محل وارد شدن آسیب و شدت آن دارد. تحریک الکتریکی عصبی عضلانی (NMES) در بیماران دارای ضایعات نخاعی، تحریک الکتریکی عملکردی (FES) نامیده‌ می‌شود. تحریک الکتریکی اعمال شده در نزدیک ماهیچه یا عصب می‌تواند به طور مصنوعی جایگزین سیگنال‌های الکتریکی طبیعی شود و عضله را منقبض کند. گاهی اوقات هدف اولیه تحریک الکتریکی عملکردی شامل عضلات حرکتی نیست بلکه جلوگیری یا درمان عوارض ثانویه ناشی از ضایعات نخاعی مانند زخم‌های فشاری، اسپاستیسیتی، آتروفی و اختلال عملکرد جنسی است. بنابراین یکی دیگر از کاربردهای تحریک عصب‌و‌عضله در پزشکی، بهبود عوارض ضایعات نخاعی است.حتی درموارد آزمایشگاهی دانشمندان توانستند به بیماران ضایعات نخاعی کمک کنند تا توانایی راه رفتن خود را بازیابند.

منابع این پرونده: سلامت‌نیوز، medlineplus.gov، hopkinsmedicine.org

بازخوانی یک گزارش جذاب تاریخی و مرور عکس‌های اختصاصی آن از خراسان 67 سال قبل

ضیافت حاج‌حسین ملک به افتخار «خانواده روزنامه خراسان»

چرا بزرگ ترین واقف تاریخ معاصر ایران، در سال 1334 میزبان جمع 200 نفره تحریریه و چاپخانه خراسان به همراه خانواده‌های آن ها، در باغ وکیل‌آباد شد؟

جواد نوائیان رودسری – ماجرا از زمانی شروع شد که برای ثبت خاطرات شفاهی درباره تاریخ روزنامه خراسان، به دیدار مرحوم محسن سادات شکوهی رفتم؛ نخستین حسابدار روزنامه خراسان که چند سال پیش به رحمت خدا رفت. آن مرحوم ضمن نقل برخی خاطرات، تعدادی عکس سیاه و سفید را از آلبوم قدیمی‌اش به من نشان داد که یکی از آن ها نظرم را به خود جلب کرد؛ عکسی بود مربوط به دهه 1330ش که در آن جمعی از تحریریه خراسان، زیر درخت بزرگی نشسته بودند. از مرحوم سادات شکوهی درباره عکس پرسیدم و او بعد از کمی دقت در آن، به نگارنده گفت: این عکس مربوط به مهمانی روزنامه در وکیل‌آباد است؛ دقیقاً یادم نیست چه سالی برگزار شد اما همه ما مهمان حاج‌آقا حسین ملک بودیم. این نقل، مرا علاقه‌مند کرد که درباره این مهمانی بیشتر بدانم. مدت‌ها طول کشید تا با زیر و رو کردن بایگانی روزنامه، به سرنخی از این مهمانی برسم، سرنخی که در نهایت معلوم کرد این مهمانی که روز جمعه، 30 تیر سال 1334، در ییلاق وکیل‌آباد مشهد برگزار شده، در واقع ضیافت حاج‌حسین ملک به افتخار تحریریه روزنامه خراسان در هفتمین سالگرد تأسیس این روزنامه بوده‌است. گزارش یا به قول روزنامه آن زمان «رپرتاژ»، افزون بر جزئیات مربوط به آن ضیافت، اطلاعات بسیار ذی‌قیمتی درباره وکیل‌آباد، این تفرجگاه محبوب مشهد، به دست می‌داد. به تدریج، اطلاعات مربوط به این مهمانی و البته گزارش‌های مربوط به باغ وکیل‌آباد را جمع‌آوری کردم اما انتشار آن ها تا امروز ممکن نشد. امروز این توفیق به دست آمد که بخشی از آن را در اختیار شما خوبان بگذارم.

قبل از صحبت درباره گزارش، خوب است کمی درباره حاج‌حسین ملک، بانی این ضیافت و بزرگ ترین واقف تاریخ معاصر ایران صحبت کنیم؛ البته می‌دانم که او معرّف حضور بیشتر شما عزیزان هست. حاج‌حسین ملک در 11 ربیع‌الاول 1288 / 10 خرداد 1250 در تهران و در خانواده‌ای با اصالت آذربایجانی متولد شد. پدربزرگش میرزامهدی، از بازرگانان معتبر دوران خود و از دوستان نزدیک میرزاتقی‌خان امیرکبیر بود. میرزامهدی به دلیل تهیه هزینه انتقال ناصرالدین‌شاه به تهران و همکاری با امیرکبیر، لقب «ملک‌التجار» گرفت و بعدها این لقب، به فرزندانش هم ارث رسید. محمدکاظم ملک‌التجار، پدر حاج حسین، در جوانی ورزشکار و از شاگردان پهلوان ابراهیم یزدی بود؛ اما بعدها به شغل پدری روآورد و فرزندانش هم، کم و بیش در همین زمینه فعالیت داشتند. حاج حسین تحصیلاتش را در مدارس علمیه دارالشفا و صدر تهران گذراند و توانست دور از چشم پدر، مدتی به مدرسه آلیانس برود و زبان فرانسه بیاموزد. او بعدها، برای اداره املاک پدرش به مشهد آمد و از سال 1278ش، به جمع‌آوری کتاب‌های خطی و آثار هنری نفیس علاقه‌مند شد و شروع به خرید و نگهداری آن ها کرد؛ مجموعه‌ای که  تمام آن در سال 1316ش وقف آستان‌قدس رضوی شد. حاج‌حسین ملک بخش مهمی از ثروت افسانه‌ای خود را وقف امور فرهنگی و خیریه کرده‌است. ییلاق وکیل‌آباد که در دهه‌ 1310ش، 35 کیلومتر با مشهد فاصله داشت، متعلق به حاج‌حسین بود و او، تقریباً از اواسط این دهه، درِ آن را به روی مردم باز کرد تا به رایگان، از محیط مصفای این تفرجگاه بهره‌مند شوند. به این ترتیب، این باغ ییلاقی بزرگ و 150 هکتاری، به تدریج تفرجگاه عموم مشهدی‌ها شد و در اواخر دهه 1320ش، بعد از آسفالت مسیر آن به مشهد، عنوان اصلی‌ترین تفرجگاه مشهد را به خود اختصاص داد. این در حالی بود که حاج‌حسین ملک، هنوز وکیل‌آباد را وقف نکرده‌بود و خودش، در کوشک زیبای آن، ایام تابستان را سپری می‌کرد. وی در سال 1348ش، 14 سال بعد از آن ضیافت تاریخی برای روزنامه خراسان، وکیل‌آباد را وقف عام کرد و تولیت آن را به شهرداری مشهد سپرد. این مرد نیکوکار، سرانجام در سوم مرداد سال 1351ش، در 101 سالگی دار فانی را وداع گفت. بعد از این مقدمه مطوّل، باید برگردیم به گزارش یا همان «رِپُرتاژ» روزنامه خراسان از ضیافت 30 تیرماه 1334.

با آغاز مجموعه نمایشی «آزادی مشروط» از شبکه یک و بازیگران پرشماری که دارد، دو هنرپیشه بیش از دیگران به چشم می‌آیند؛ بازیگرانی که در ماه‌های اخیر آثار متعددی را در تلویزیون داشته‌اند و سریال جدید مسعود ده‌نمکی، به شکلی جالب توجه، سومین سریال این دو بازیگر در کمتر از سه ماه اخیر است.

مریم کاویانی با گریم‌ یکسان

مریم کاویانی دیگر بازیگری است که در ماه‌های اخیر، درتلویزیون حضوری جالب توجه داشته است. او در حالی که از اواخر مرداد تا اواخر شهریور با سریال «راز ناتمام» در شبکه یک سیما دیده می‌شد، مدتی است که «آتش سرد» را نیز روی آنتن شبکه دو سیما دارد و از چند شب پیش نیز با «آزادی مشروط» بار دیگر مهمان شبکه یک شده است. نقش‌های ایفا شده توسط کاویانی در این سه مجموعه، فرعی و کمابیش متنوع‌تر از پرویز فلاحی‌پور است، هرچند که در طراحی لباس و چهره‌پردازی این بازیگر، تفاوتی دیده نمی‌شود. البته این مورد را نمی‌توان نقطه ضعف خاصی برای این سه سریال به شمار آورد، چراکه در بسیاری دیگر از بازیگران زن نیز مشترک است و قواعد معمول تلویزیون در این زمینه، اهمیت فراوانی دارد.

نقش‌های مشابه پرویز فلاحی‌پور

پرویز فلاحی‌پور این شب‌ها همزمان دو سریال جدید در حال پخش دارد: «آتش سرد» که از نیمه پخش رد شده و «آزادی مشروط» که به تازگی به آنتن رسیده است. او در «آتش سرد» نقش یک مرد درستکار را ایفا می‌کند که نمی‌خواهد حق کودک یتیم تحت قیمومیت او، خورده شود. فلاحی‌پور در «آزادی مشروط» نیز در نقش یک فرد نیکوکار جلوی دوربین رفته است که فعالیت نیروهای جهادی را در مبارزه با کرونا سازمان می‌دهد. این هنرپیشه پیش از این دو سریال، «بی‌نشان» را نیز در شبکه سه داشت که از نیمه مرداد تا اوایل مهر روی آنتن رفت. او در این سریال نیز یک نقش مثبت را ایفا کرد؛ یک خبرنگار افشاگر فساد که مثل نقش او در «آتش سرد»، جانباز دفاع مقدس بود. جالب این که چهره‌پردازی این بازیگر نیز در هر سه سریال، شباهت‌های واضحی با یکدیگر دارد: ریش سفید با سبیل جوگندمی. اگرچه موی او در «آزادی مشروط»، بلندتر از موی این بازیگر در «آتش سرد» و «بی‌نشان» است و رنگ آن‌ها نیز کمابیش متفاوت است. نقش‌آفرینی این بازیگر نیز در هر سه اثر، به شدت شبیه به یکدیگر است؛ چراکه کاراکترهای او شبیه هم است.

دو سریاله‌ها بیشترند

در کنار این دو بازیگر که در کمتر از سه ماه، سه سریال روی آنتن سیما داشته‌اند و دارند، چهره‌های دیگری نیز هستند که با حضور در دو سریال، کمابیش پررنگ بوده‌اند. فریبا متخصص با «برف بی‌صدا می‌بارد» و «آتش سرد»، مجید واشقانی با «رعد» و «بی‌نشان»، کاظم هژیرآزاد با «بی‌نشان» و «بی‌همگان» و اکبر رحمتی با «آزادی مشروط» و «بی‌نشان» از جمله این بازیگران‌اند. اگر بازه زمانی را از 2-3 ماه اخیر گسترده‌تر کنیم، این فهرست طولانی‌تر هم خواهد شد.

فرار مخاطب از سریال‌های تکراری

همه آن چه گفته شد، در حالی است که به نظر می‌رسد تلویزیون می‌تواند از هنرپیشه‌های فراوانی جلوی دوربین استفاده و به خصوص چهره‌های تازه را معرفی کند، اما اصرار به استفاده از شماری بازیگر محدود، این اتفاق را رقم زده است. به علاوه این که بعضی از هنرپیشه‌های سینما و تلویزیون به دلایل مختلف مالی، سیاسی و ... شاید حاضر به همکاری با تلویزیون نباشند. از سوی دیگر هماهنگی نیز میان شبکه‌های تلویزیون لازم است تا سریال‌هایی با بازیگران مشابه، همزمان یا پشت سر هم روی آنتن نروند. این اتفاق زمانی بغرنج‌تر می‌شود که قصه‌ها و حال‌وهوای سریال‌ها نیز به یکدیگر شباهت دارد؛ ناگهان چند ملودرام غمگین روی آنتن می‌آید یا به شکلی عجیب، چند سریال با مضمون ضد فساد و رانت، در فاصله زمانی کوتاهی به آنتن می‌رسد. آن چه گفته شد، از جمله عللی است که مخاطب را درباره تلویزیون دل زده کرده و او را به علت آن که سریال‌ها را «تکراری» می‌داند، از پای تلویزیون فراری می‌دهد. مدیران سیما باید علاوه بر قصه‌های مشابه، برای معضل تکراری شدن بازیگران سریال‌ها هم راهکاری بیابند.

 

 

 

 

 

 

جدال و نگرانی بر سر بازگشت «بی بی»

کمتر از 5روز دیگر انتخابات پارلمانی رژیم صهیونیستی برگزار می شود و نتایج نظرسنجی ها حاکی از این است که هیچ یک از احزاب نمی توانند اکثریت را کسب کنند 

 

رژیم صهیونیستی که بی‌ثبات‌ترین دوره‌های سیاسی خود را پشت سر می‌گذارد، این روزها برای برگزاری پنجمین انتخابات پارلمانی در سه سال گذشته آماده می‌شود. در آستانه برگزاری انتخابات کنست که قرار است 10 آبان برگزار شود، بازار رقابت های سیاسی و تبلیغاتی نامزدها نیز داغ شده است و همه احزاب سعی دارند با جلب نظر افکارعمومی در سرزمین های اشغالی کرسی‌های بیشتری را از آن خود کنند. در سرزمین های اشغالی هیچ گاه حزب مسلطی وجود نداشته که بتواند اکثریت پارلمان را به دست بگیرد و همیشه مسئله ائتلاف سازی‌ها مهم ترین دغدغه احزاب برای تشکیل کابینه بوده است اما از آن جا که این ائتلاف ها شکننده بوده است، در بیشتر موارد نتوانسته تا پایان دوره چهار ساله دوام بیاورد. آن گونه که از نتایج نظرسنجی‌ها برمی‌آید، این دوره هم هیچ حزبی نخواهد توانست اکثریت کرسی‌ها را کسب کند و احزاب مجبورند این بار هم دست به ائتلاف بزنند و کابینه‌ای نیم‌بند تشکیل دهند. در روزهای اخیر نظرسنجی‌ انتخاباتی از سوی رسانه‌های اسرائیلی هم رونق گرفته است تا با افکارسنجی از شهروندان میزان مقبولیت احزاب را محک بزنند. نتایج آخرین نظرسنجی از سوی رسانه‌های صهیونیستی نشان می‌دهد که اگر انتخابات اکنون برگزار شود، اردوگاه راست به رهبری بنیامین نتانیاهو نخست وزیر سابق و رهبر حزب لیکود ۵۹ تا۶۰ کرسی در کنست به دست خواهد آورد؛ این درحالی است که اردوگاه رقیب به رهبری یائیر لاپید نخست وزیر کنونی رژیم صهیونیستی ۵۶ تا ۵۷ کرسی از مجموع ۱۲۰ کرسی کنست را کسب خواهد کرد. نظرسنجی شبکه «کان۱۱» هم حاکی است که حزب لیکود ۳۱ کرسی و حزب یش عتید، به رهبری لاپید ۲۵ کرسی را کسب خواهد کرد.

تداوم بی ثباتی سیاسی

رقابت بین احزاب اصلی و متحدانشان به صورت میلی متری پیش می‌رود و این موجب تقویت این دیدگاه بدبینانه شده که انتخابات جدید هم به سرنوشت انتخابات قبلی دچار خواهد شد و پس از مدت کوتاهی به فروپاشی توافقات منجر می‌شود. این مسئله می‌تواند گواهی بر این باشد که بی‌ثباتی سیاسی که در سال های اخیر گریبانگیر این رژیم شده است، همچنان ادامه خواهد یافت. همان طور که در نظرسنجی‌ها نیز به این مسئله اشاره شده است و شهروندان اسرائیلی بر این باورند که انتخابات آینده نیز این رژیم را از بن‌بست ‌سیاسی خارج نخواهد کرد. ناظران سیاسی هم تاکید می‌کنند که در حالت خوش‌بینانه حتی کسب ۶۱ کرسی از سوی هر یک از دو اردوگاه نتانیاهو و لاپید نیز نخواهد توانست به بحران سیاسی مزمن و شکنندگی کابینه‌های رژیم صهیونیستی پایان دهد. پارلمان صهیونیستی ۱۲۰ کرسی دارد و تشکیل چنین کابینه‌ای با ۶۱ کرسی، یعنی تنها یک کرسی بیشتر از نیمی از کرسی‌های پارلمان نیز همان وضعیت شکننده گذشته کابینه‌های ائتلافی را به همراه خواهد داشت؛ موضوعی که باعث شد چهار انتخابات زودهنگام ظرف چهار سال برگزار شود. نگرانی از تداوم بی‌ثباتی سیاسی در سرزمین های اشغالی درحالی است که در ادوار قبلی نیز تعدادی از احزاب با ائتلاف توانستند کابینه را تشکیل دهند اما از همان ابتدا این ائتلاف ها شکننده بودند و به خاطر سهم‌خواهی برخی احزاب کوچک پس از مدت کوتاهی فروپاشیدند. در این میان، نتانیاهو که طولانی‌ترین دوره نخست وزیری اسرائیل را در کارنامه خود دارد و به مدت 11 سال متوالی در این مسند قرار داشت، سعی دارد دوباره با همکاری متحدانش بتواند پست نخست وزیری را پس بگیرد. اگرچه رقابت بین نتانیاهو و دیگر رقبا تنگاتنگ است اما او برگه‌هایی در دست دارد که با استفاده از آن ها می‌تواند رقبایش را شکست دهد. نقاط ضعفی که لاپید و بنت در یک سال گذشته از خود به نمایش گذاشتند فرصت خوبی برای نتانیاهو فراهم کرده تا افکارعمومی را با خود همراه کند.نتانیاهو به کرسی ریاست در کابینه می‌اندیشد و در یک سال گذشته نیز با سخنرانی‌های خود نشان داده که به چیزی کمتر از نخست وزیری نمی‌اندیشد زیرا تنها در این صورت می‌تواند مصونیت لازم برای محاکمه نشدن را به دست آورد. در این مسیر او که تمام تلاش خود را به کار بست تا راه را برای برگزاری انتخابات زودهنگام هموار کند، اکنون به این خواسته اش رسیده است تا آخرین شانس خود را برای بازگشت به قدرت امتحان کند.

سید خلیل سجادپور-  با دستگیری سه متهم پرونده «جنایت در کوچه سماورسازان» مشخص شد که جوان معروف به «سعید قارداش» این جنایت هولناک را رقم زده است.
به گزارش اختصاصی روزنامه خراسان، حدود ساعت 2 بامداد بیستم مرداد گذشته، ماموران انتظامات بیمارستان شهید هاشمی نژاد مشهد از مرگ جوان مجهول الهویه ای خبر دادند که با ضربات قمه (نیمچه) مجروح و به مرکز درمانی منتقل شده بود.
به دنبال دریافت این خبر، بلافاصله قاضی ویژه قتل عمد مشهد برای بررسی میدانی ماجرا، عازم بیمارستان شد و به این ترتیب با حضور عوامل بررسی صحنه جرم در محل، تحقیقات در این باره ادامه یافت.
با توجه به این که آثار ضربات قمه در سر و سینه جوان مجهول الهویه وجود داشت، ابتدا تحقیق از امدادگران اورژانس آغاز شد تا محل وقوع جنایت مشخص شود. نیروهای اورژانس 115 مشهد در پاسخ به سوالات قاضی «محمود عارفی راد» بیان کردند که ساعتی قبل پیکر مجروح و نیمه جان جوان 33 ساله ای را از انتهای بولوار رسالت و در محله معروف به کوچه سماورسازان به مرکز درمانی منتقل کرده اند. آن ها در تشریح جزئیات موضوع به مقام قضایی گفتند: فرد ناشناسی با اورژانس تماس گرفت و مدعی شد پیکر خون آلود مردی در محله «سماورسازان» افتاده است! به همین دلیل هم ما در همان ساعت بامداد، آژیرکشان به بولوار رسالت رفتیم و پیکر آن جوان را در حالی به بیمارستان منتقل کردیم که آخرین نفس هایش را می کشید!
به  دنبال گزارش امدادگران اورژانس، قاضی شعبه 211 دادسرای عمومی و انقلاب مشهد به همراه گروهی از کارآگاهان اداره جنایی پلیس آگاهی خراسان رضوی، به طرف محله یاد شده حرکت کردند و به تحقیقات میدانی ادامه دادند. بررسی های تخصصی با پرسش از اهالی محل و رهگذران در حالی وارد مرحله جدیدی شد که یکی از ساکنان کوچه مذکور گفت: در نیمه های شب صدای درگیری و فریادهای چند نفر را شنیده است که یکی از آن ها با شیئی که در دست داشت ضرباتی بر پیکر فرد دیگری فرود آورد.
گزارش اختصاصی روزنامه خراسان حاکی است با ثبت این اظهارات، ادامه تحقیق برای شناسایی و دستگیری عامل یا عاملان نزاع مذکور به کارآگاهان دایره قتل عمد آگاهی سپرده شد که به این ترتیب گروهی تخصصی از کارآگاهان با هدایت مستقیم سرهنگ مهدی سلطانیان (رئیس اداره جنایی آگاهی) شبانه به بررسی دوربین های ترافیکی در منطقه پرداختند که در نهایت چهره چند جوان شناسایی شد و تصویر آنان زیر ذره بین رصدهای اطلاعاتی قرار گرفت. تحقیقات بیشتر بیانگر آن بود که همه کسانی که در درگیری حضور داشتند از افراد معتاد و سابقه داری هستند که جا و مکان مشخصی ندارند. به همین دلیل بررسی های پلیس با راهنمایی قاضی «عارفی راد» در پاتوق های استعمال مواد مخدر و خلافکاران سابقه دار متمرکز شد. اگرچه هویت مقتول و متهمان پرونده در پیگیری های پلیس و بررسی بانک اطلاعاتی مجرمان لو رفته بود، اما شناسایی مخفیگاه آنان با مشکلاتی روبه رو شد تا این که بالاخره کارآگاهان پس از مدتی تعقیب و مراقبت های شبانه و ردزنی های اطلاعاتی، به سرنخی از مکان های تردد متهمان دست یافتند و روز سه شنبه گذشته، سه متهم اصلی پرونده را در یک عملیات ضربتی و هماهنگ به دام انداختند، اما همه آن ها خود را بی خبر از ماجرای این جنایت هولناک نشان می دادند و مدعی بودند که از مرگ جوان 33 ساله اطلاعی ندارند، به همین دلیل کارآگاهان از آن ها  بازجویی های تخصصی  کردند تا این که جوان 34 ساله معروف به «سعید قارداش» لب به اعتراف گشود و راز این قتل فجیع را فاش کرد. به گزارش خراسان، پس از انتقال متهمان به شعبه ویژه پرونده های جنایی، آن ها در حالی مقابل قاضی محمود عارفی راد ایستادند که بوی عفونت دست متهم معروف به «سعید قارداش» فضای اتاق را غیرقابل تحمل کرده بود. او ابتدا درباره ماجرای عفونت شدید دستش به قاضی شعبه 211 دادسرای عمومی و انقلاب گفت: مدتی قبل از دستگیری با افراد دیگری وارد نزاع شدم که آن ها با شمشیر دستم را زخمی کردند.
این معتاد سابقه دار سپس درباره چگونگی قتل جوان 33 ساله گفت: من یک دستگاه موتورسیکلت را به صورت امانت در اختیار یکی از  دوستانم به نام وحید گذاشتم، اما آن جوان (مقتول) موتورسیکلت را از دوستم زورگیری کرده بود! هنگامی که من این ماجرا را شنیدم خیلی عصبانی شدم و به همراه وحید و یکی دیگر از دوستانم به دنبال او بودیم. حتی به در خانه اش هم رفتیم، ولی او را پیدا نکردیم تا این که وقتی به سمت خانه بازمی گشتیم به طور اتفاقی او را سوار بر موتورسیکلت در کوچه «سماورسازان» دیدیم.
او که به شدت ترسیده بود موتورسیکلت را روی زمین انداخت و پا به فرار گذاشت. در این هنگام من هم «نیمچه» را کشیدم و به دنبالش دویدم تا این که بعد از طی مسافتی به او رسیدم و ضرباتی به سروسینه اش زدم که در تاریکی شب خون آلود داخل کوچه افتاد که بعد هم ما از محل گریختیم. بنا بر گزارش اختصاصی خراسان، متهم به قتل پس از اعتراف در حضور مقام قضایی روانه مرکز درمانی شد تا بررسی های بیشتر درباره زوایای پنهان این جنایت هولناک در پلیس آگاهی خراسان رضوی ادامه یابد.